Yanlış bilinen gerçekler: Tüm dünya da Q klavye kullanılır.

Şu bilgilerimizi tazelememizin zamanı geldi: Türkiye de çokça Q klavye kullanılır çünkü daktilo klavyelerinde F düzenini zorunlu kılan Gümrükler Kanunu bilgisayar ve diğer el ile kullanılan klavyeler de uygulanmamıştır. Kendimizi darı ambarında sanmayalım dünyanın heryerinde durum böyle değil iken kendi dilimize uygun klavye de sadece bizde değil. Aşağıda bulunan harita da sarı ile taranmış ülkeler ulusal klavye düzenlerinin yer aldığını gösterir. Bunlar Türkiye, Letonya, Litvanya, İtalyadır. 

Kırmızı ve mavi renk ile işaretlenmiş yerler (aşağıdaki açıklamada yer alıyor) Qwerty düzenini değiştirilmiş halidir. 

Bu bilgiler sadece Latin yazı biçimine göre olanlar için geçerlidir. Rusya, İsrail, Ermenistan, Çin, Japonya da kullanılan ve var olabilecek diğer yazı sitilleri içinde klavyeler bulunmaktadır.

Yeşil - QWERTY

Kırmızı - QWERTZ
Mavi - AZERTY
Sarı - Ulusal düzenler (Türk FGĞIOD, Letonya ÜGJRMV, Litvanya ĄŽERTY, İtalyan QZERTY)
Gri - Latin yazı tipi kullanılmamaktadır


Not 1: Avrupa dışında QWERTY kullanılır.
Not 2: Bazı ülkelerde üst satır ve sağ taraftaki tuşlar farklı kullanılır.
Not 3: Azeri Latin düzeninde ÜÜ yerine WW kullanılır.

QWERTY Latin Alfabesine Dayalı Düzenleri

Latin harfleriyle yazılmış farklı diller için kullanılan çok sayıda farklı klavye düzenleri olmasına rağmen, bu düzenlerin çoğu birbirine oldukça benzer. Q, A, Z, M ve Y tuşları, klavye üzerindeki yerleştirildikleri yere göre üç ana gruba ayrılabilir. Bunlar genellikle ilk altı harflerden sonra adlandırılır. Örneğin; ülkemizde oldukça yoğun kullanılan Türkçe Q klavye QWERT harfleri ile başlar ve okunuşu gibi adlandırılır. 


Klavyedeki çekirdek, alfabetik bölüm, oldukça sabit kalır ve 1-9 arası rakamlar hemen hemen her zaman en üst satırdadır. Klavyeler bazı farklılıklar göstermektedir:

• Noktalama işaretlerinin yerleşimi,
• Hangi noktalama işaretlerinin olup olmayacağı,
• Sayıların doğrudan ya da dolaylı olarak erişilebilir olup olmadığı,
• Varlığı ölü ve aksanlı tuşların yerleştirilmiş olmasıdır.

Gerçek mekanik klavye temeli ISO, ANSI, veya JIS türü; işleyişini tamamen işletim sistemi veya başka bir yazılım tarafından belirler. Amerikan klavyelerinde "shift" ile aynı anda 2 tuşuna basıldığında "@" ifadesi çıkarken, İngiltere klavyesinde bunun sonucunda çift tırnak (") oluşur.

Klavyelere birkaç örnek:

Finlandiya Çok dilli klavyesi

 Macaristan klavyesi  düzeni  

Çek klavye düzeni

Hollanda klavye düzeni

F ve Q klavyenin görsel karşılaştırması.

İnternette de çokça F ve Q klavye'nin karşılaştırıldığı, genel olarak da F klavye lehine sonuçlar çıktığını okumuş olabilirsiniz. Bugün bu karşılaştırmayı daha anlaşılır ve akılda kalıcı olması için görsel yardımcılar kullanarak yapmak istedim.

Bu resim Q klavyenin tuş dizilimini ve harflerin Türkçede kullanım oranları, tam kırmızıdan daha soluk kırmızıya doğru işaretlenerek gösterilmiştir.

Yukarıda F klavyenin tuş dizilimi üzerindeki harflerin yoğunluk kullanım oranları işaretlenmiş hali görülmekte. 

Biliyoruz ki F klavye oluşturulurken Türkçe dilinin yapısal özellikleri temel alınmıştır. Bunlar yapılırken hangi harfin daha çok kullanıldığı hesaplanmaya çalışılmış ve bütün kök kelimeler üzerindeki araştırmalar şu anda kullandığımız F klavyenin son haline gelmesini sağlamıştır. 

En belirgin karşılaştırma Q klavyede "A" harfinin sol elin güçsüz olan serçe parmağında yer alırken, F klavye de sol elin güçlü olan işaret parmağında yer aldığının görülmesidir. Zaten her iki resim kabaca göz önünde tutulduğunda görülüyor ki F klavye de çok kullanılan harfler temel sıra ve işaret parmaklarında yoğunlaşırken, Q klavye de bu yoğunluk üst ve alt sıralar ile serçe parmaklarda bulunmaktadır. 

Q klavye hem harf dizilimi hem de parmak yapılarına göre doğru konumlandırılması konusunda sınıfta kalmıştır.