Daha Yanlışsız Yazmak!

Klavye eğitiminde en büyük amaç hızlı yazmak ise ikinci en büyük sorun(belki de birinci olan) yanlışsız yazmaktadır. Bu konuda bireysel olarak hemen yapılan çıkarım harf eğitiminin yeterli olmadığını düşünmektir. Ancak eksiklik bu değildir.

Başlangıçta aldığımız harf eğitiminin amacı sadece harflerin yerini ve hangi parmakla nasıl basılacağının öğrenilmesidir. Bu amaçla aslında bu konuda harflerin nasıl yazılacağı (hangi parmakla, nasıl basılacağı) kısım dışında önemsizdir.

Eğer yazacağınız metinde harflere yanlış bir parmakla ve şekil ile basıyorsanız bunun doğrusunu öğrenmeniz gerekmektedir. Bunun önemini derslerimde şöyle açıklıyorum: otomotiv endüstrisi 1900'lü yıllarda geliştirilmeye başlandığında içten yanmalı motorların gelişiminin başında idi. O zamanın başında mühendislik 1000 devir'e kadar çıkartabiliyordu motoru. Ve mühendislik geliştikçe artık 10.000 devire çıkan  motosikletle bulunmaktadır. Buna da böyle bakmak gerekli, bizim eğitimimizin mühendisliği gelişmiştir ve yüksek hızlara çıkmak için yapılmaktadır. Yanlış parmakla yanlış tuşa basmak 1900'lü yıllara dönmektir. Hızımızı arttırmaya çalıştıkça da bize ayak bağı olacaktır.

Bu kısmı halletti isek ya da sorun yaşamıyorsak gelelim ikinci kısma ve böylece temel olarak yanlış yazmanın sebebini öğrenmiş olacağız. 

Yazmak şöyle gerçekleşir. Bakarız, algılarız, anlarız, ve yazarız. Bakma eylemimiz biraz sonra anlatacağım, gerektiği gibi olmaz ise yanlış yazmak kaçınılmaz oluyor. Biz metnimize baktığımızda kelimeleri harf harf okumamız gerekli. Örneğin; "zabıt kâtibi" yazacağımız zaman "zabıt"ı (z-a-b-ı-t) şeklinde tek tek(harf harf) okumamız daha az yanlış yapmamıza sebep olur. Neden çünkü kendimize "Z"ye basacağım dersek büyük ihtimal ile :) "K"ye basmayız. Ancak "zabıt"ı bir bütün olarak zihnimize alırsak, yazma hızımızın içinde ve heyecan ile "zebit" yazmamız hiç de zor değildir. 

Çalışmalarınızı hergün ve en fazla 4 saat kadar yapın. 

Yanlış bilinen gerçekler: Tüm dünya da Q klavye kullanılır.

Şu bilgilerimizi tazelememizin zamanı geldi: Türkiye de çokça Q klavye kullanılır çünkü daktilo klavyelerinde F düzenini zorunlu kılan Gümrükler Kanunu bilgisayar ve diğer el ile kullanılan klavyeler de uygulanmamıştır. Kendimizi darı ambarında sanmayalım dünyanın heryerinde durum böyle değil iken kendi dilimize uygun klavye de sadece bizde değil. Aşağıda bulunan harita da sarı ile taranmış ülkeler ulusal klavye düzenlerinin yer aldığını gösterir. Bunlar Türkiye, Letonya, Litvanya, İtalyadır. 

Kırmızı ve mavi renk ile işaretlenmiş yerler (aşağıdaki açıklamada yer alıyor) Qwerty düzenini değiştirilmiş halidir. 

Bu bilgiler sadece Latin yazı biçimine göre olanlar için geçerlidir. Rusya, İsrail, Ermenistan, Çin, Japonya da kullanılan ve var olabilecek diğer yazı sitilleri içinde klavyeler bulunmaktadır.

Yeşil - QWERTY

Kırmızı - QWERTZ
Mavi - AZERTY
Sarı - Ulusal düzenler (Türk FGĞIOD, Letonya ÜGJRMV, Litvanya ĄŽERTY, İtalyan QZERTY)
Gri - Latin yazı tipi kullanılmamaktadır


Not 1: Avrupa dışında QWERTY kullanılır.
Not 2: Bazı ülkelerde üst satır ve sağ taraftaki tuşlar farklı kullanılır.
Not 3: Azeri Latin düzeninde ÜÜ yerine WW kullanılır.

QWERTY Latin Alfabesine Dayalı Düzenleri

Latin harfleriyle yazılmış farklı diller için kullanılan çok sayıda farklı klavye düzenleri olmasına rağmen, bu düzenlerin çoğu birbirine oldukça benzer. Q, A, Z, M ve Y tuşları, klavye üzerindeki yerleştirildikleri yere göre üç ana gruba ayrılabilir. Bunlar genellikle ilk altı harflerden sonra adlandırılır. Örneğin; ülkemizde oldukça yoğun kullanılan Türkçe Q klavye QWERT harfleri ile başlar ve okunuşu gibi adlandırılır. 


Klavyedeki çekirdek, alfabetik bölüm, oldukça sabit kalır ve 1-9 arası rakamlar hemen hemen her zaman en üst satırdadır. Klavyeler bazı farklılıklar göstermektedir:

• Noktalama işaretlerinin yerleşimi,
• Hangi noktalama işaretlerinin olup olmayacağı,
• Sayıların doğrudan ya da dolaylı olarak erişilebilir olup olmadığı,
• Varlığı ölü ve aksanlı tuşların yerleştirilmiş olmasıdır.

Gerçek mekanik klavye temeli ISO, ANSI, veya JIS türü; işleyişini tamamen işletim sistemi veya başka bir yazılım tarafından belirler. Amerikan klavyelerinde "shift" ile aynı anda 2 tuşuna basıldığında "@" ifadesi çıkarken, İngiltere klavyesinde bunun sonucunda çift tırnak (") oluşur.

Klavyelere birkaç örnek:

Finlandiya Çok dilli klavyesi

 Macaristan klavyesi  düzeni  

Çek klavye düzeni

Hollanda klavye düzeni

F ve Q klavyenin görsel karşılaştırması.

İnternette de çokça F ve Q klavye'nin karşılaştırıldığı, genel olarak da F klavye lehine sonuçlar çıktığını okumuş olabilirsiniz. Bugün bu karşılaştırmayı daha anlaşılır ve akılda kalıcı olması için görsel yardımcılar kullanarak yapmak istedim.

Bu resim Q klavyenin tuş dizilimini ve harflerin Türkçede kullanım oranları, tam kırmızıdan daha soluk kırmızıya doğru işaretlenerek gösterilmiştir.

Yukarıda F klavyenin tuş dizilimi üzerindeki harflerin yoğunluk kullanım oranları işaretlenmiş hali görülmekte. 

Biliyoruz ki F klavye oluşturulurken Türkçe dilinin yapısal özellikleri temel alınmıştır. Bunlar yapılırken hangi harfin daha çok kullanıldığı hesaplanmaya çalışılmış ve bütün kök kelimeler üzerindeki araştırmalar şu anda kullandığımız F klavyenin son haline gelmesini sağlamıştır. 

En belirgin karşılaştırma Q klavyede "A" harfinin sol elin güçsüz olan serçe parmağında yer alırken, F klavye de sol elin güçlü olan işaret parmağında yer aldığının görülmesidir. Zaten her iki resim kabaca göz önünde tutulduğunda görülüyor ki F klavye de çok kullanılan harfler temel sıra ve işaret parmaklarında yoğunlaşırken, Q klavye de bu yoğunluk üst ve alt sıralar ile serçe parmaklarda bulunmaktadır. 

Q klavye hem harf dizilimi hem de parmak yapılarına göre doğru konumlandırılması konusunda sınıfta kalmıştır.

Onparmak Klavye Öğretimine Başlarken.

F klavyenin 1950'li yıllarda bilimsel teknik ile oluşturulduğunu ve bunun Türkçeye ve parmak yapısına uygun olarak tasarlandığını daha önceki yazılarımızda tekrar etmiştik. Bu gönderide yavaş yavaş onparmak öğrenimine adım atacağız.

İlk olarak öğrenmemiz gereken duruşumuzun nasıl olması gerektiğidir. Bu iş parmaklarımız ile yapılsa bile ondan önce öğrenmemiz gereken sandalye üzerinde nasıl oturmamız ve durmamız gerektiğidir. Oturacağımız nesnenin üzerinde yayılmadan oturmak birinci kuraldır. Eğer oturarak yazmaya çalışmaya devam edersek bir süre sonra  beynimize "dikkat etmemiz gereken bir konu yok", "uyuyabilirim" ve türevi mesajlar gönderilecektir. İstediğimiz şey bu değil. Ayaklarımız de düz ve yere basacak şekilde olmalı.

Parmaklarımız ortada bulunan temel sıra üzerinde durması gerekiyor. Bu F klavye de "U" harfi ile başlayan satırdır. Bu arada küçük bir hatırlatma yazılarımız F klavye üzerinden Onparmak tekniğinin öğrenimi üzerinden gidecektir. Sol elimizin işaret parmağı orta sıra(temel satır) üzerinde "A"nın, sağ elimizin işaret parmağı ise "K"nin üzerinde durması gerekiyor. Sizde fark etmişsinizdir, a ve k tuşlarının üzerinde küçük çıkıntılar bulunmaktadır. Bu aynı zamanda görme engelli insanların temel sıradaki yerlerini bulması için yapılmıştır, ancak biz de öğrenene kadar bundan yararlanacağız.

Eğer ellerimiz a ve k harfinin üzerinde ise diğer parmaklarımızda sırası ile yanlarına yerleştirerek konumlandırmalıyız. Temel sıra duruşumuz bu şekildedir. Eğer bunu yaptıysanız küçük bir hatırlatma bileklerimiz masaya ve klavyenin üstüne değmemesi gerekiyor. Bileklerimiz yukarıda...

F klavye nedir?

Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından 1974 yılında “TS 2117 – UDK 681.6.065” kodu ile standartlaştırılmıştır. Ülkemizde kullanım oranı ve piyasa da bulunulabilme zordur ve belli yerlerde bulunabiliyor. Bunun sebebi F klavye "Gümrük Kanunu"na ithal edilen daktilo klavye düzenlerinin zorunlu olarak F klavye olmaları ve yurt içinde bulunan daktiloların da F klavye düzenine çevrilmesi gerektiğini belirten düzenlemenin, günümüz teknolojisine uyarlanmayarak bilgisayar, cep telefonu ve iki el ile kullanılan aygıtlar için geçerli olmamasıdır

.

Böylece ithal edilen bilgisayarların klavyeleri Q klavye olarak gelmiştir ve bilgisayar kullanımının hızla yaygınlaşması ile piyasadaki yerini sağlamlaştırarak F klavye ye oranla kullanıcılar üzerinde doğrudan bir kullanım baskısı oluşturmuştur. 

Türkiye'de Onparmak Tekniği.

Ülkemizde daktilo klavyesi olarak da bildiğimiz F klavyenin de tarihçesine girmiş bulunuyoruz. 1950'li yıllarda F klavyenin babası olarak da bilinen İhsan Sıtkı Yener ve çalışma grubu tarafından yaklaşık 30.000 kök kelimenin analizi yapılarak oluşturulmuştur.

Burada dikkate alınan harflerin kullanım sıklığıdır. Örneğin a,k,e,i,l,m harfleri diğer harflere oranla daha çok kullanılmaktadır ve bu yüzden klavye üzerinde yakın ve güçlü parmakların altına dizilmiştir.

F klavye en sın 1991 yılında değişikliğe uğramış ve güncel halini almıştır.

Ülkemizin birçok şehrinde Onparmak tekniğinin öğretimi için birçok kurs bulunmaktadır.